Wist je dat mensen met dementie vaak aan het einde van de middag en in de avond extra onrustig kunnen worden? Dit fenomeen heet π΄πΆπ―π₯π°πΈπ―πͺπ―π¨. Bij sundowning kunnen mensen meer verward zijn, angst of paniek ervaren, rusteloos zijn (‘naar huis’ willen), zich agressiever gedragen, last hebben van wanen, wantrouwen en slaapproblemen.
Dr. Lizzy Boots van Alzheimer Centrum Limburg (ACL) deed onderzoek naar het fenomeen sundowning en vertelt in deze video hoe je kunt omgaan met de onrust. De reden dat iemand onrustig is of bepaald bedrag vertoont, kan bijvoorbeeld een lichamelijke oorzaak hebben. Denk aan een blaasontsteking of bijwerkingen van medicijnen. Of misschien heeft iemand een bril of gehoorapparaat welke niet meer goed werkt en dat wordt gedurende dag steeds vermoeiender.
Sundowning kan ook verergerd worden door omgevingsfactoren zoals slechte verlichting, harde geluiden, onbekende ruimtes, rommel, temperatuurverschillen en gebrek aan structuur. Een rustige, vertrouwde, goed verlichte omgeving met duidelijke routines helpt symptomen te verminderen. Niet voor niets implementeren steeds meer zorglocaties een goede omgevingszorg om het dagelijks leven van mensen met dementie aangenamer te maken.
Ook de biologische klok is van invloed op sundowning door verstoring van het circadiaanse ritme. Het circadiaanse ritme is de interne biologische klok die slaap, waak, en lichaamsfuncties reguleert. Wanneer de biologische klok in de war raakt, slapen mensen met dementie 's nachts minder goed. Overdag is er dan behoefte aan een rustmoment. Maar als de kamer op dat moment te donker is, kan het zijn dat hij of zij in een te diepe slaap valt met als gevolg dat iemand bij het wakker worden volledig in de war is. Want, is het nu het begin van de dag? Er moet nog van alles gebeuren. Denk aan ontbijten, de kinderen naar school brengen, naar het werk gaan. De onrust is geassocieerd met vroegere gewoontes. Hoe kun je dit nu ondersteunen zodat mensen met dementie zich beter voelen?
Uit onderzoek blijkt dat mensen met dementie het best gebaat zijn bij een vaste structuur en dagindeling. Zo blijken verschillende Brein Omgevingszorg Methodieken op advies van Dr. Anneke van der Plaats met de dagindeling van Dr. Fiolet te werken. Dr. Fiolet is een Nederlandse psychiater die in de jaren tachtig en negentig het gedrag van vergeetachtige en verwarde bewoners van verzorgingshuizen observeerde. Hij constateerde dat het gehanteerde dagritme in de meeste verpleeghuizen geen rekening hield met het natuurlijke slaap- en waakpatroon van ouderen.
Oude mensen hebben maar vier tot zes uur slaap nodig, waardoor zij per etmaal een natuurlijke waaktijd hebben van achttien tot twintig uur. Geen enkele bewoner houdt het vol om zo lang achter elkaar actief te zijn. Hoewel de slaapbehoefte minder wordt, neemt de behoefte aan fysieke rust juist toe. Het ouder wordende lichaam heeft dus baat bij een gestructureerde dagindeling inclusief regelmatige pauzes om weer energie op te doen.
Het is dus belangrijk om een dagstructuur aan te houden welke aansluit bij het natuurlijke bioritme van de oudere met dementie. Zorg dat de persoon met dementie bijvoorbeeld op vaste tijden opstaat, eet, actief bezig is en naar bed gaat. En als iemand behoefte heeft aan een rustmoment, zorg dan dat de kamer waarin de persoon een dutje doet niet verduisterd is. Een rustmoment in een relaxstoel blijkt beter te werken dan tussentijds rusten in bed.
Steeds meer zorglocaties ontdekken inmiddels ook de TV in de huiskamer effectieve visuele ondersteuning kan bieden. In 2015 kwam GeheugenVenster, maker van dagtv voor de zorg, in contact met Dr. Anneke van der Plaats en daarmee werd het belang van belevingsgericht en dagstructuur ondersteunend aanbod via de TV nog eens benadrukt. Wederzijdse inzichten en ervaringen leidden tot de goed aansluitende en praktische invulling van dagtv voor bewoners met dementie op basis van dagtructuur wen prikkelverwerking. Zoals Dr. Anneke van der Plaats het zo mooi verwoordde: “De eetkamer en zithoek geven structuur aan de dagindeling van mensen met dementie. De televisie in de zithoek is het beste communicatiemiddel.”
Terug
is een product van GeheugenVenster
